عدد سیزده

عدد خوش یمن برای ایرانیان باستان

سیزده‌هراسی (به انگلیسی: Triskaidekaphobia)

 نوعی هراس است که منجر به ترس از عدد 13 می‌شود. این هراس از نوعی خرافه منشأ می‌گیرد که سیزدهمین روزِ یک ماه را، که به‌طور اتفاقی با یک جمعه منطبق می‌شود، شوم و باعث بدشانسی می‌داند. سیزده‌هراسی، یا ترس از عددِ سیزده، اکنون در همه‌جای دنیا پدیدهٔ آشنایی است. جالب است که در زبان انگلیسی، قدیمی‌ترین جایی که واژهٔ triskaidekaphobia (سیزده‌هراسی) دیده شده، کتاب روان‌شناسی ناهنجاری (1910)، نوشتهٔ ایزادور کوریا، روان‌کاو و عصب‌شناس آمریکایی است؛ بنابراین، سابقهٔ کاربردِ این واژه در انگلیسی به 110 سال هم نمی‌رسد. می‌گویند در شام آخر، که عیسی و دوازده حواری‌اش دورِ میزی نشسته‌بودند، نفر سیزدهم یهودا اسخریوطی بود. در بعضی برج‌های ساختمانیِ کشورهای دیگر، طبقهٔ سیزدهم وجود ندارد هخامنشیان در زمان ایرانیان باستان، عمر جهان هستی را 12 هزار سال می دانستند، از همین رو عدد 13 به عنوان نمادی نو و شروع دورانی جدید مطرح بوده است. دلیل اینکه نوروز را 12 روز را جشن می گرفتند، و حسن ختامش که روز سیزدهم با عنوان سیزده‌بدر در طبیعت می گذراندند همین بوده است. در اساطیر افسانه‌ای، آرش کمانگیر در روز سیزدهم گسترش سرزمین ایزدان و رهایی از تورانیان به وسیله تیر آرش صورت می گیرد، روز سیزدهم را تیرگان می نامند. مسیحیت در زمان مسیح شخصی به نام یهودا اسخریوطی که یکی از دوازده حواریون مسیح بوده، نقشه شومی را برای تسلیم نمودن مسیح در برابر مخالفانش کشیده بود. مسیحیان به این باور رسیدن که با سیزده نفره شدن جمعشان مسیح گرفتار و تصلیب شد. از همین رو آنان عدد 13 را نحس می دانستند.

اسلام عدد 13 در کتاب های تاریخی دوران اسلامی به عدد سعد تعبیر شده و تبدیل به عددی نحس شده است. یهودیت در یهودیت برای پسری که به سن 13 می‌رسد جشن Bar Mitzvah (بار میتزوا) یا پسر تحت فرمان می‌گیرند که نشان‌دهندهٔ آن است که او به سن بلوغ رسیده و یک عضو کامل در دین یهود به‌شمار می‌آید.

ایالات متحده سیزده در ایالات متحده عدد به علت سرآغاز از مستعمرات سیزده‌گانه، مورد ستایش بوده است. در نشان بزرگ ایالات متحده، عقاب سرسفیدی دیده می‌شود که در چنگال‌های سمت چپ خود 13 تیر و در چنگال‌های سمت راست خود یک شاخه زیتون را نگاه داشته‌است.

معاصر خرافات درباره نحسی 13 تا جایی بالا گرفته است که در بعضی از هواپیما ها، صندلی شماره سیزده وجود ندارد و بعد از صندلی 12 در هواپیما، صندلی 14قرار رفته است. حتی در بسیاری از کشورهای جهان طبقه 13 وجود ندارد و در آسانسور این کشور ها بعد از عدد 12 ما شاهد عدد 14 بوده ایم.

نسخه شماره سیزدهم مجله ازمیرتایمز

ترجمه و گردآوری مجله ازمیر تایمز